Ամբողջ թվերի հանումը
Մենք արդեն գիտենք, թե ինչպես են գումարում ամբողջ թվերը: Ի՞սկ ինչպես է կատարվում ամբողջ թվերի հանումը:
Կատարենք հետևյալ հանումը՝ 3−7
Այս թվերի տարբերությունն այն թիվն է, որին +7 գումարելով, ստանում ենք 3: Դա −4 թիվն է, քանի որ −4+7=3
Ուրեմն, կարող ենք գրել՝ (+3)−(+7)=3+(−7)=−4
Պարզվեց, որ 3-ից 7 հանելու համար պետք է 3-ին գումարել −7
Նույն կերպ՝ (−5)−(−3)=−5+3=−2
Այս օրինաչափությունը ճիշտ է ցանկացած երկու ամբողջ թվերի համար, ուստի՝
Մի ամբողջ թվից մեկ ուրիշ ամբողջ թիվ հանելու համար պետք է նվազելիին գումարել հանելիի հակադիր թիվը:
Դիտարկենք այլ օրինակներ:
Օրինակ
(+12)−(+9)=(+12)+(−9)=+3(−11)−(−7)=(−11)+(+7)=−4
Առաջադրանքներ․
1)Կատարե՛ք հանում․
ա) 34–(–7)=34+7=41
բ) 101 – (–8)=109
գ) 29 – (–11)=40
դ) –70 – (–14)=-56
ե) –48–(–25)=-48+25=-23
զ) –17 – (–34)=-17+34=17
է) –52 – (–2)=-50
ը) 82 – (–3)=85
2)Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.
ա) (35 – 17) – 20=18-20=-2
բ) (–43 – 14) – 32=-57-32=-89
գ) (–74 + 27) – -74+27=-53
դ) (29 – 64) + 23=-12
ե) (–30 – 21) + 56=65
զ) (81 – 45) – 60=-24
է) (–39 –21) + 11=-71
ը) (16 – 33) – 50=-67
թ) (–18 + 6) – 39=-15
3) Գտե՛ք և համեմատե՛ք արտահայտությունների արժեքները.
ա) 8 – 3 + 3 – 8=0
բ) (–7) – 4 + 4 – (–7)=-6
գ) –25 – (–3) + –3 – (–25)=-44
դ) 6 – (–2) + (–2) – 6=8
4.Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի հավասարություն ստացվի
a) 2 – -8 = –6,
b) -28+ 25 = –3,
c) -3 + 9 = 6,
d) 0 – 7 = 7,
e) –15 + 14 = –1,
f) 19 –27 = 8,
5.Գնել են պարտերի և օթյակի 12-ական տոմսեր։ Բոլոր տոմսերի համար վճարել են 36000 դրամ։ Ի՞նչ արժե պարտերի տոմսը, եթե այն օթյակի տոմսից 1000 դրամով թանկ է։
36000-18000=18000
18000:1000=18
24
6.Սուզանավի խորաչափը ցույց էր տալիս ծովի մակերևույթից 145 մ խորություն (–145 մ)։ Որոշ ժամանակ անց խորաչափի ցուցմունքը դարձավ –173 մ։ Ինչքա՞ն էր սուզանավի ընթացքի նախկին և նոր խորությունների տարբերությունը։
Նախկին ավելի բարձեր էիր քան նոր
7.Ջրավազանում կար 3200 լիտր ջուր։ Այգին ջրելու համար օգտագործվեց դրա 5/8 մասը։ Քանի՞ լիտր ջուր մնաց ջրավազանում։3200:8=400 400×5=2000 3200-2000=1200

8.Միմյանցից 450կմ հեռավորությամբ երկու վայրերից միաժամանակ իրար ընդառաջ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա և հանդիպեցին 3ժ հետո։ Դրանցից մեկի արագությունը 80կմ/ժ էր։ Հաշվի՛ր մյուսի արագությունը։
80կմ\ժ
9.Մանեն գրքի մի էջը կարդում է 4 րոպեում։ Որքա՞ն ժամանակ է նրան հարկավոր գրքի 50 էջը կարդալու համար, եթե նա գրքի էջերը կարդում է նույն արագությամբ, յուրաքանչյուր 10 էջից հետո կատարելով 40 րոպե ընդմիջում :
40×5=200

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․
1)Հաշվել.
ա) 6 – 7=-1
բ) –30 – 44=-74
գ) 12 – 9=3
դ) 18 – 23=5
ե) –11 – 9=2
զ) 8 – 2=6
է) –16 – 7=-9
ը) 0 –16=-16
2) Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի հավասարություն ստացվի.
ա) 2 – -8 = –6,
բ) 0 – (7) = 7,
գ) 3 + (-23) = –20,
դ) -28+ 25 = –3,
ե) –15+ 14= –1,
զ) –(-10) + 30 = 20,
է) -15+ 9 = 6,
ը) 19 – -11 = 8,
թ) –61 – (83) = 22