Կետերի փոխարեն գրի՛ ր է, ե  կամ ո:

«Մի անգամ իմ բարեկամ մի  որսորդ մեր հանդի անտառուտ սարերից մի եղնիկ նվեր բերեց երեխաներիս համար»:
Այսպես սկսեց ընկերս աշնանային մի երեկո,   որբ նստած միասին նրա պատշգամբում, հիացած նայում  եինք հեքիաթական վերջալույսով վարվռուն սարերին, որոնց վրա մակաղած հոտերի նման մեղմորեն հանգչում էին ոսկեգեղմ անտառները:
«Այդ մի մատաղ ու խարտյաշ եղնիկ էր̀  խորունկ, սև ու ջինջ աչքերով, որ ծածկվում եին երկայն, նուրբ թարթիչների տակ:
Կամաց-կամաց մեր վրա սովորեց նա,  ել  չոր փախչում,  չոր վախենում մեզնից,  մանավանդ շա՜տ մտերմացել եր երեխաներիս հետ, նրանց հետ միասին վազվզում որ պարտեզում, նրանց հետ ճաշում եր, նրանց հետ քնում:
Մի բան ինձ շատ եր զարմացնում: Եղնիկը թ.և այնպես ընտելացել .ր մեզ, սովորել .ր մեր տանն ու դռանը, բայց մեկ-մեկ մեզնից թաքուն բարձրանում  .ր այս պատշգամբը և ուշագրավ, լռիկ նայում .ր հեռու` անտառներով փաթաթված սարերին, ականջները լարած խորասույզ լսում .ր անտառների խուլ ու անդուլ շառաչը,  որ   .րբեմն ուժեղանում .ր, երբեմն բարականում` նայելով հովերի թափին: Նայում .ր նա այնպե՜ս անթարթ և այնպե՜ս ինքնամոռաց, որ  .րբ պատահում .ր  բարձրանում .ի պատշգամբը, ինձ բավական միջոց չ.ր նկատում և .րբ հանկարծ ուշքի .ր գալիս, նետի պես ծլկվում .ր մոտիցս…

Հարցեր և առաջադրանքներ

      1.   Ո՞ր ստեղծագործությունից է հատվածը: Նշի՛ր հեղինակի անունը:

2. Գրի՛ր որսորդ, խորունկ, անդուլ, խարտյաշ բառերի հոմանիշները:
3. Տեքստից դո՛ւրս գրիր երեկո բառի հոմանիշը:
4. Տրված բառերը բաղադրիչների (մասերի) բաժանի՛ր, որոշիր կազմությունը (բառի բաղադրիչների մասին կարդա՛, մուլտֆիլմը դիտի՛ր այստեղ ):

 Օրինակ՝  հեքիաթական- հեքիաթ(արմատ)+ ական(ածանց), ածանցավոր բառ

անտառուտ-

վերջալույս-

աշնանային-

խորասույզ-

անտառ-

Գրի՛ր վարժությունները: | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Գործնական քերականություն | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Գործնական Քերականություն | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Կարծես թե դարձել եմ ես տուն | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Դասարանական Աշխատանք | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Գործնական քերականություն | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Արև և Լուսին | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Անբախտ վաճառականներ | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Հե՜յ, ջա՜ն գարուն, բարով ես եկել․․․ | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Թեստային աշխատանք | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Գարուն | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

《Ուսումնական գարուն》 | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Առյուծը | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Մայրենիրի Իքնաստուգում | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Գնում եմ Մայր դպրոց | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Հեռուստացույցի պատմությունը | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Գեղարքունիքի մարզ գյուղ Ծաղկունք | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Չալակը | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Գործնական քերականություն | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

Մանուկ Խան | Կառլեն Հովհաննիսյանի բլոգ (edublogs.org)

 

Կարդա՛ տեքստը և կատարի՛ր առաջադրանքները:

Առյուծը գազանների արքան է: Այդ «տիտղոսին» ոչ ոք չի կասկածում, և ոչ մեկը չի վիճարկում: Իսկ ինչո՞ւ հատկապես առյուծին է շնորհվել այդ տիտղոսը: Նա գիշատիչներից ամեն;աուժե՞ղն է: Հազիվ թե: Ուժով, կարելի է ասել, զիջում է վագրին: Ամենաճարպի՞կն է: Նույնպես՝ ոչ. Նա զիջում է ընձառյուծին: Գիշատիչներից ամենախոշո՞րն է: Դարձյալ ոչ. սպիտակ արջը 700-800 կիլոգրամ է կշռում, նույնիսկ վագրը, որ 300 կիլոգրամ է, ավելի խոշոր ու ծանր է: Հասուն արու առյուծի առավելագույն քաշը 230 կիլոգրամից ավել չէ: Եվ, համենայն դեպս, առյուծն է գազանների արքան: Եվ նա այդ տիտղոսը կրելու իրավունքն ունի: Ըստ երևույթին, առյուծին գազանների արքա են կոչել ոչ թե ուժի, այլ՝ կեցվածքի համար, վեհ ու հպարտ կեցվածքի և նույնքան վեհ ու հպարտ բնավորության համար: Առյուծը բաց տարածությունների բնակիչ է, չի թաքնվում դարանում ու սպասում որսի: Նա որսի վրա բացահայտ է գնում՝ իր մռնչոցով բոլորին նախազգուշացնելով, որ գազանների արքան որսի է ելել: Եվ ամեն մի կենդանի էակ դողում է այդ «արքայական մռնչոցից»: Բայց առյուծը նաև մեծահոգի է, երբեք չի ոչնչացնում կենդանիներին, եթե կուշտ է:ո1․ Ինչո՞ւ է առյուծը համարվում գազանների արքա:

Ըստ երևույթին, առյուծին գազանների արքա են կոչել ոչ թե ուժի, այլ՝ կեցվածքի համար, վեհ ու հպարտ կեցվածքի և նույնքան վեհ ու հպարտ բնավորության համար: Առյուծը բաց տարածությունների բնակիչ է, չի թաքնվում դարանում ու սպասում որսի:

2․ Դո՛ւրս գրիր առյուծին բնութագրող բառեր:

վեհ, հպարտ, մեծահոգի

3․ Գրի՛ր հոմանիշները՝ արքա, խոշոր, վեհ, կասկածել:

Թագավոր, մեծ, հպարտ, տարակուսել

4․ Գրի՛ր հականիշները՝ ոչ, ծանր, խոշոր, մեծահոգի, ոչնչացնել, կուշտ:

այո, թեթև, փոքր, անհոգի, ստեղծել, սոված

5. Ճարպկությամբ ո՞ւմ է զիջում առյուծը:

Ընձառյուծին

6․ Տեքստից դո՛ւրս գրիր 5 բայ /գործողություն ցույց տվող բառ/։

զիճել, վազել, կշռել, թաքնվել, ելել է

7․ Տեքստում գրված թվականները գրի՛ր տառերով։

700-800

230 300

Յոթ հարյուր, ութ հարյուր

երկու հարյուր երեսուն, երեք հարյուր

8․ Նախադասության ընդգծված բառերին «ինչպիսի՞» հարցին պատասխանող լրացումներ ավելացրո՛ւ։

Նա խոշոր որսի վրա բացահայտ է գնում՝ իր արքայական մռնչոցով բոլորին նախազգուշացնելով, որ գազանների հզոր արքան որսի է ելել:

9․ Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը․

Գաղտնիք, վայրէջք, պառկել, զարդարվել, արթնանալ

10․ Կազմի՛ր երեքական բառ հետևյալ ածանցներով՝

կեցվածք, նստվածք,  գալարվածք

անտառային, մարդկային,  Աստվածային

տարական, մեկական, երկրորդական

դերձակ, առվակ, գետակ

քաղցրեղեն, ամանեղեն, խմորեղեն

11․ Համացանցից գտի՛ր հետաքրքիր փաստեր առյուծի մասին, 3-4 նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ։

1. Առյուծի մռնչյունը լսվում է 8 կմ հեռավորությունից։
2. Հասուն առյուծը ունի 30 ատամ։ Սակայն նա սնունդը չի ծամում, մասերի է բաժանում և այդպես կուլ տալիս։
3. Այս գիշաիչների տեսողությունը գիշերը 6 անգամ ավելի լավ է, քան մարդունը։
4. Բոլոր կատվազգիների մեջ ամենաբարձր հասակը ունեն առյուծները։
5. Հասուն առյուծը կշռում է 200-250 կգ, իսկ էգը երկու անգամ թեթև։

1.Առանձին խմբերով ներկայացրո՛ւ գոյականները և ածականները՝ խիզախ, բարի, գարուն, արև, երկար, ծաղիկ, վազել, ժամացույց, ջրել, գնալ, հրաշալի, երեխա, լողալ,վազվզել, մաքուր, նավաստի:

Գոյականներ — գարուն, արև, ծաղիկ, ժամացույց, երեխա, նավաստի

Ածականներ — խիզախ, բարի, երկար, հրաշալի, մաքուր

2. Տրված բառերից կազմի՛ր գոյականներ՝ իշխել, ճեղքել, գործել, շքեղ, ուսուցանել, դեղին, բժշկել, հյուսել:

Իշխան, ճեղք, գործ, շքեղություն, ուսուցիչ, դեղնություն, բժիշկ, հյուս

3.Տրված գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ՝ գլուխ, թվական, երկիր, սենյակ, հարևան, ծառ, տեր, ժապավեն, մարդ, կին։

Գլուխներ, թվականներ, երկրներ, սենյակներ, հարևաններ, ծառեր, տերեր, ժապավեններ, մարդիկ, կանայք

4. Առանձին խմբերով ներկայացրո՛ւ հատուկ և հասարակ գոյականները՝ ուսուցիչ, Գևորգ, քաղաքացի, ընկեր, կատու, Երևան, Աննա, Սևան, գետ, Հարությունյան:

Հատուկ — Գևորգ, Երևան, Աննա, Սևան, Հարությունյան

Հասարակ — ուսուցիչ, քաղաքացի, ընկեր, կատու, գետ

5.Տրված բառերը բաժանի՛ր բաղադրիչների. յուրաքանչյուր բառի դիմաց գրիր տեսակը ըստ կազմության՝ բարեկամ, գրավոր, ծով, լուսամուտ, անպետք, հողոտ, գնորդ, ամառ:

Բարեկամ — բարի(արմատ)  + կամեցող(արմատ) — բարդ բառ

Գրավոր — գրել(արմատ) + ավոր(ածական) — ածանցավոր բառ

Ծով — պարզ բառ

Լուսամուտ — լույս(արմատ) + մուտ(արմատ) — բարդ բառ

Անպետք — ան(ածական) + պետք(արմատ) — ածանցավոր բառ

Հողոտ — հող(արմատ) + ոտ(ածական) — ածանցավոր բառ

Գնորդ — գնել(արմատ) + որդ(ածական) — ածանցավոր բառ

6. Տրված բառերը դարձրո՛ւ նախածանցավոր կամ վերջածանցավոր ՝ կաթ, խորհուրդ, գետ, հեռու, քար, ամպ:

Կաթնային, խորհրդավոր, գետակ, հեռավոր, քարոտ, ամպոտ

7. Հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն համապատասխան բառեր կամ բառակապակցություններ գրելով՝ նախադասություններ ստացիր։ Ո՞ւմ ո՞վ ինչպիսի՞ն Է։ Ի՞նչը ինչպե՞ս ի՞նչ Էր լինում։ Ինչի՞ ի՞նչը ինչո՞վ ի՞նչ Է եղել։ Ո՞վ ի՞նչ արեց ինչո՞ւ։

Պապայիս պապան կացինով ծառ է ջարդել:

Մարդը հիվանդացավ, որպեսզի դպրոց չգնա:

• Իմ Հյուսիսը. Հյուսիսային դպրոցն ու ես

Ես Հյուսիսային դպրոցում շատ բան եմ սովորել և շատ եմ սիրել այն: Շատ հետաքրքիր է եղել:

• Հյուսիսային դպրոցի յոթ հրաշալիքները

Հյուսիսային դպրոց հրաշալիքները նրանում են, որ այս դպրոցում կա ընկերություն, բացատրություն, հավեսություն և այլ բաներ:

• Մայր դպրոցն ու ես

Ես մայր դպրոցը ինձ թվում է լավ գիտեմ, բայց ինչքան խոր եմ գնում, այդքան ավելի շատ եմ իմանում տեղեր, նենց որ ես Մայր դպրոցին համարիա ծանոց չեմ:

• Ի՞նչ սպասելիքներ ունեմ Միջին դպրոցից

Որ ես ավելի շատ և հետաքրքիր ընկենր կունենամ

• Որքանո՞վ եմ ճանաչում Մայր դպրոցը

Ես արդեն պատմել եմ դրա մասին «Մայր դպրոցն ու ես»-ում:

• Իմ ամենասիրելի վայրը Մայր դպրոցում

Մայր դպրոցի  Մարմարյա սրահը

Առաջադրանք

 

1․Սեղծագործությունն անավարտ է։ Այս պատմության համար երեք տարբեր ավարտ մտածի՛ր։ Տեղադրի՛ր բլոգումդ։

 

2,Քո ընտրությամբ կարդա՛ ևս մեկը՝ Ջանի Ռոդարի «Հեքիաթներ, որ ունեն երեք ավարտ»։ Մտածի՛ր երեք ավարտ

Ծաղկունք, գյուղ Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզում, Հրազդան գետի աջափնյակում, մարզկենտրոնից 40 կմ հյուսիս-արևմուտք, Սևան քաղաքից 7 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Բնակավայրը գտնվում է ծովի մակերևույթից 1850 մետր բարձրության վրա, փռված Փամբակի լեռների բազուկը կազմող Սուրբ Հովհաննես, Աբազանց դոշ, Խաչիդոշ սարերի և Թափիդոշ բլրի ստորոտին։

Գեղարքունիք

Տարածքի մեծությամբ այն առաջինն է Հայաստանում։ Մարզն այնքան մեծ է, որ նրանում հանգիստ կտեղավորվեն Արարատի, Արմավիրի և Կոտայքի մարզերն ամբողջությամբ։ Ամբողջ տարածքի շուրջ 1/4-ը զբաղեցնում է Սևանա լիճը։ Հյուսիսից սահմանակից է Տավուշի մարզին, արևելքից՝ Ադրբեջանին և Արցախին, արևմուտքից՝ Կոտայքի և Արարատի մարզերին, իսկ հարավից՝ Վայոց ձորի մարզին։ Տրանսպորտաաշխարհագրական դիրքը, ի տարբերություն Հայաստանի այլ մարզերի, անբարենպաստ է։ Գլխավոր ճանապարհներն են՝ Ճամբարակ—Բերդ, Մարտունի—Եղեգնաձոր և Երևան—Սևան—Սոթք երկաթուղին։

 

Ի՞նչ կենդանի օրգանիզմներ են հանդիպում հողում:

որդեր,միջատներ

 

Ի՞նչ է հողը, իսկ հումո՞ւսը:

հողի մեջ աճումեն ծաղիկներ ծառեր թփեր և այլն,

 

Հումուսը սատկած կենդանիների և չորացա բույսերի մնացորդն է

 

Ինչո՞ւ է հողի վերին շերտը մուգ գույնի:

Հողի վերին շերտը ունենում է տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ: Այդ մնացորդները բակտերիաների և սնկերի օգնությամբ քայքայվում են, առաջանում է օր­գանական նյութերով հարուստ հումուս, որը հողին հաղորդում է մուգ գույն:

 

Ի՞նչ նյութեր են պարունակվում հողում:

Հողի բերրիության և բույսերի աճի ապահովման համար օգտագործում են պարարտանյութեր: Պարարտանյութերը պարունակում են տարբեր նյութեր և լրացուցիչ սնունդ են բույսի համար:

 

Ի՞նչ են պարարտանյութերը:

Հողի բերրիության և բույսերի աճի ապահովման համար օգտագործում են պարարտանյութեր: Պարարտանյութերը պարունակում են տարբեր նյութեր և լրացուցիչ սնունդ են բույսի համար:

 

Ի՞նչ նպատակով են իրականացնում հողի արհեստական ոռոգումը, փխրեցումը:

Երբ անձրևները սա­կավ են, անհրաժեշտ է արհեստական ոռոգում, որի համար օգտագործում են լճերի, գետերի, ջրամբարների, ջրանցքների ջրերը:

Կարդա՛ Ստեփան Զորյանի «Չալանկը» պատմվածքը:

Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

հախուռն – անխորհուրդ կերպով կատարված, առանց կշռադատելու արված

չարդախ – սրահ

արխալուղ – տղամարդկանց և կանանց կարճ՝ մինչև ծնկները հասնող հագուստ

փեղկ – դռան պատուհանի ևն բացվող ու փակվող մասերից

թափանչա – ատրճանակ

Պատմվածքը կարդալուց հետո ի՞նչ իմացար շների մասին:

Շունը խելացի կենդանի է:

 

Շունը ամեն ինչ զգում է:

 

Ֆիլմը նայի՛ր, ապա ֆիլմի գլխավոր հերոսին՝ Խադիկոյին, համեմատի՛ր Չալանկի հետ:

Խատիկոն գալիս էր քոլեջի ուսուցչի մոտ

Չալանկը գալիս էր այն ժամանակ երբ ինչ-որ բան էր եղել:

Գտի՛ր նմանություններ և տարբերություններ այս երկու կերպարների միջև: Ո՞ր կերպարը ավելի շատ հավանեցիր: Տարբերվում էին, քանի որ Չալանկը սև էր, իսկ Խատիկոն նարնջագույն էր: Ես ավելի շատ հավանեցի Չալանկին:

Ո՞րն է քո սիրելի կենդանին: Ինչո՞ւ: Տանը ունե՞ս կենդանի կամ թռչուն: Պատմի՛ր նրա մասին: Իմ սիրելի կենդանին կարիճն է որովհետև ես կարիճի ամիս եմ ծնվել և այդ կենդանին ինձ շատ է դուր գալիս:

Այո ես տանը  պահում եմ կենդանի:

Այս ամենը ներկայացրո՛ւ բլոգումդ:

217

Արտանց, վախկոտ, վախեցող, քարադեմ, մայրամուտ, մայրական, երկնքաչափ, երկնքաձև, արևոտ, արևաբաղձ, արևաբախ, փայտե, լեռնային, լեռնաբեր, փողոցային, երկաթային, երկաթյա, օդային, օդաբեր, ծաղկային, ծաղկե, եղբայրադեմ, ոսկեպատ, արծաթե, ծովային, ամերիկյան, ֆրանսիական, գերմանական:

222

Գետնի վրայով լայնահուն ու հորդահոս գետեր, կարկաչուն ու արագավազ առվակներ են հոսում, գետնի տակից սառնորակ ու զուլալ աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են, լիճ է գոյանում: Իսկ որքան տարբեր լճեր կան: Երկրագնդի ամենախոր լճի՝ Բայկալի ափերը երիզող բարձր լեռներն ասես կապույտ մշուշի վրա են կախված: Ձգվում է վճիտ լիճը հարյուրավոր կիլոմետրեր,ու տեղացիները նրան ծով են անվանում: Բայկալը թափանցիկ ու անուշահամ ջուր ունի:Արևոտ ու հանդարտ եղանակին լճի հատակը տեղ-տեղ երևում է: Մեր հանրապետությունը հարուստ է լեռնային լճերով: Դրանցից գեղատեսիլը Սևանա լիճն է,որտեղ իշխան ձուկն է բնակվում:Դիլիջանից քիչ հեռու մի սքանչելի լիճ կա: Նա այնքան մաքուր ջուր ունի,որ նրան Պարզ լիճ են կոչում:

225

ամենից վատ, շատ գեղեցիկ, առավելագույն, ամենից ազնիվ, ամենահզոր, ամենաահեղ, շատ համեստ, ամենից հին, ամենածանր, ամենից լուրջ, ամենախոշոր:

228

Սուն ածանցը թիվը կլոր է դարձնում:

229

Ա բառաշարքի բաղադրյալ թվականները միասին են գրվում, իսկ Բ բառաշարքի բաղադրյալ թվականները առանձին են գրվում:

230

վաթսունհինգ, քառասունութ, հարյուր յոթ, իննսուներեք, վեց հազար ութսունյոթ, չորս հազար երեք հարյուր քսանմեկ, յոթ հարյուր ութսունվեց: